Wskaźnik potencjału ekonomicznego

Do przedstawienia wielkość potencjału ekonomicznego posłużyły cechy opisujące zjawiska, głównie gospodarcze, w sposób ilościowy. Wszystkie te cechy zostały opisane w tabeli. 1. Liczba pracujących ogółem i wartość brutto środków trwałych to wielkości stanowiące podstawę gospodarki, natomiast przychody z całokształtu działalności i dochody własne budżetów gmin obrazują rzeczywiste efekty i rozmiar działalności gospodarczej.

Po wybraniu i skompletowaniu odpowiednich danych czas na przeliczenie ich do postaci ogólnego wskaźnika, który można nazwać wskaźnikiem potencjału ekonomicznego (Wp). Jako sposób obliczeń została wybrana prosta metoda statystyczna, polegająca na porównywaniu wartości cechy danej jednostki terytorialnej do ogólnej wartości tej cechy w całym kraju – w praktyce, po przemnożeniu przez 100, jest to procentowy udział tej jednostki w ogólnokrajowej wielkości danego zjawiska. Otrzymane w ten sposób zestandaryzowane wartości poszczególnych cech są sumowane i dzielone przez 4. Wskaźnik Wp przedstawia więc – ogólny udział województwa lub powiatu w potencjale gospodarczym kraju, z uwzględnieniem różnych jego elementów i efektów działalności.

Tabela 1. Schemat obliczeń wskaźników – potencjału ekonomicznego (Wp) i natężenia potencjału ekonomicznego w przestrzeni (Wn).

Cecha (j)	Pracujący ogółem w 1999 r. (Stan w dniu: 31.03. – dla województw; 30.09. – dla powiatów)	Przychody z całokształtu działalności w mln zł w 1999 r. (dla województw) lub Produkcja sprzedana przemysłu w mln zł w 1998 r. (dla powiatów)	Dochody własne budżetów gmin w mln zł w 1998 r.	Wartość brutto środków trwałych w mln zł w 1998 r.	Powierzchnia ogólna w km2 Stan w dniu 01.01.1999 r.	Wskaźnik potencjału ekonomicznego (w % potencjału kraju)	Wskaźnik natężenia potencjału ekonomicznego w przestrzeni
	1	2	3	4	5	6	7
Jednostka terytorialna (i…n)	Zij =					Wpi = =	Wni = =

Opracowanie własne

_i – numer jednostki terytorialnej

_j – numer cechy

x – wartość cechy

z – znormalizowana wartość cechy

Ze względu na fakt, że zarówno województwa jak i powiaty są znacznie zróżnicowane obszarowo, trudno ocenić na podstawie tego wskaźnika jak intensywnie zagospodarowana jest dana przestrzeń, wiadomo, bowiem, że wraz ze wzrostem obszaru będzie też rosła bezwzględna wielkość jego potencjału. Należało więc w jakiś sposób odnieść się do wielkości przestrzennej badanych jednostek. Najlepszym rozwiązaniem okazało się podzielenie wskaźnika potencjału ekonomicznego przez zestandaryzowaną (według metody opisanej powyżej) wartość powierzchni ogólnej jednostki. Powstaje w ten sposób wielkość względna, którą można określić jako wskaźnik natężenia potencjału ekonomicznego w przestrzeni (Wn). Jest on o tyle istotny, że odnosi się bezpośrednio do cech przestrzeni, która jest podstawowym atrybutem w temacie tej pracy. Wskaźnik Wn jest też tak skonstruowany, że można wyróżnić wartość przeciętną dla Polski – wynoszącą 100, co jest bardzo korzystne przy ocenianiu relacji między różnymi obszarami.