Sytuacja gospodarcza w Gminie Osiek

            Współczesny Osiek[1] posiada średniowieczną metrykę historyczną. Jego korzenie sięgają XIII wieku. Osiek jest gminą wiejską. W skład Gminy Osiek wchodzą dwa sołectwa: sołectwo Osiek (o powierzchni administracyjnej 29,11 km² z przysiółkami: Osiek Dolny, Osiek Górny, Osiek Średni, Czarny Las, Granica Polańska, Hemplówka, Nowa Droga, Przecznica, Stara Droga, Włosień, Zabrzezinie, Zaolszynie i Żydowskie Miasto), a od pierwszego stycznia 2002 roku sołectwo Głębowice (o powierzchni administracyjnej 12,07 km² położone w dolinie nad potokiem Stronik otoczone przysiółkami: Łazy, Gadziniec, Kąty, Śmietanówka, Sporowiec, Czerwonka, Zielona, Dalachowie) odłączone od Gminy Wieprz. Po wdrożeniu reformy administracyjnej, od 1 stycznia 1999 roku Gmina Osiek wchodzi w skład województwa małopolskiego oraz powiatu oświęcimskiego (położona w jego środkowo – wschodniej części, na obrzeżu Kotliny Oświęcimskiej[2]). W latach 1975 – 1998 położona była w województwie bielskim. Graniczy od północy z Gminami Oświęcim i Polanka Wielka, od wschodu z Gminą Przeciszów, od południa i zachodu z Gminą Kęty.

Powierzchnia Gminy Osiek zajmuje 41,19 km²  (stanowi to 10,14% ogólnej powierzchni powiatu oświęcimskiego). Podstawowymi miernikami charakteryzującymi zbiorowość ludzką są jej liczebność oraz rozmieszczenie. Gmina Osiek liczy 8025 mieszkańców, w tym 4072 kobiet oraz 3953 mężczyzn (dane z Urzędu Gminy Osiek na dzień 30 kwietnia 2007 roku, wykres 1). Na 1 km² powierzchni gminy przypada 194 mieszkańców. Gęstość zaludnienia jest więc blisko dwa razy niższa od średniej dla powiatu (dla porównania w powiecie oświęcimskim na 1km² przypada 378 osób). Współczynnik występujący w gminie Osiek jest dość wysoki jak dla gminy wiejskiej. 

GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA W GMINIE OSIEK NA TLE POWIATU I WOJEWÓDZTWA (ILOŚĆ OSÓB NA KM²)

	2002	2003	2004	2005
GMINA OSIEK	188	188	190	191
POWIAT OŚWIĘCIMSKI	378	377	378	378
WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE	-	-	215	215

Tabela 3 – źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Osiek

             Walory przyrodnicze.

Miejscowość Osiek położona jest w niezbyt rozległej dolinie potoku Osieckiego. Znajduje się ona w obrębie Zapadliska Śląsko – krakowskiego, którego podłoże krystaliczne leży na głębokości około 1800 metrów. Klimat ma znamiona klimatu górskiego, umiarkowanie ciepłego i wilgotnego. Na terenie gminy przeważają gleby gliniaste. Należą one do gleb średnio żyznych i nadają się zarówno pod uprawę roślin zbożowych, jak i okopowych. Na terenie gminy występują również gorsze odmiany gleb, bardziej zbitych i nieprzepuszczalnych, co ogranicza ich użytkowanie rolnicze. Pod względem przydatności rolniczej wyróżniamy tutaj grunty orne klas:

- III a – kompleks pszenny dobry, zbożowo – pastewny mocny, żytni bardzo dobry,

- III b – kompleks pszenny dobry, żytni – bardzo dobry, zbożowo – pastewny mocny,

- IV a – żytni bardzo dobry, żytni dobry i zbożowo – pastewny mocny,

- IV b – żytni dobry, żytni słaby, zbożowo – pastewny słaby.

Największy obszar gminy zajmują użytki zielone klas III i IV. Niższe klasy występują sporadycznie – 2,7% ogółu użytków rolnych. Gleby III klasy zajmują 51,3% użytków rolnych, co łącznie z glebami IV klasy daje 95,8% użytków. Na terenie gminy występują następujące formy użytkowania:

- użytki rolne – 2 856 ha, w tym: grunty orne – 2 435 ha, łąki – 280 ha, pastwiska – 133 ha, sady – 8 ha,

- lasy i grunty leśne – 353 ha,

- pozostałe grunty i nieużytki – 909 ha. Formy użytkowania gruntów przedstawiono na wykresie.

Gmina Osiek ma charakter typowo rolniczy i jest to jedna z jej wiodących funkcji. Usługi z zakresu obsługi i użytkowania rolnictwa prowadzą dwa Kółka Rolnicze, RSP „Przyszłość”, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” oraz Ośrodek Hodowli Zarodowej. Cieki wodne nie są zbyt liczne, środkiem płynie potok Osiecki, który bierze początek poza granicami wsi, w środkowej jego części wpada do niego potok Witkowski, w rejonie Tarniówki łączy się z Macochą i razem z nią kończy bieg w Sole.

Cechą charakterystyczną dla tego obszaru jest wykorzystanie wód powierzchniowych dla potrzeb stawów rybnych. Stawy hodowlane są znaczącym elementem zagospodarowania gminy, których największy kompleks rozciąga się wzdłuż zachodniej granicy gminy, mniejszy w części centralnej, a najmniejszy w rejonie południowo – wschodniej granicy. Zgodnie z danymi Małopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych znajdują się tutaj 54 stawy rybne o łącznej powierzchni 240,63 ha. Na terenie gminy występują także nieliczne źródła naturalne. Najważniejszym jest obfite źródło przy Talarówce, które zaopatruje w wodę 4 stawy rybne.

---

[1] Nazwa Osiek wywodzi się od budowanych na leśnych terenach przygranicznych, we wczesnych wiekach, obronnych warowni z pni drzewnych, zwanych „osiekami”. Zadaniem załogi tych warowni, a także okolicznej ludności było strzeżenie powierzonego odcinka granicy bądź szlaku.

[2] Kotlina Oświęcimska – makroregion geograficzny w południowej Polsce o powierzchni ok. 1236 km². Zdecydowana większość tego obszaru to tereny rolnicze oraz przemysłowe. Lasy stanowią niewielką część terenu i z reguły są niewielkie. Obszar Kotliny Oświęcimskiej jest gęsto zaludniony. Główne miasta to: Tychy, Czechowice – Dziedzice, Brzeszcze, Zator, Pszczyna i Oświęcim.