Fundusze Strukturalne

Wstąpienie Polski do struktur Unii Europejskiej oraz zakwalifikowanie naszego kraju przez Wspólnotę, jako regionu wymagającego wsparcia, otworzyło dla polskich przedsiębiorstw nowe możliwości uzyskania dotacji na rozwój[1]. W tych ramach podmioty gospodarcze mogą ubiegać się o wsparcie z różnych źródeł. W tym celu powołano do życia Fundusze Strukturalne[2]. Są one instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE.

W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UEJN skład Unii wchodzą przecież regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od „średniej europejskiej”. Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna Skandynawia, Południowe Włochy oraz w zasadzie wszystkie kraje z nowej 10 UE. Polska jako kraj objęta jest w całości wsparciem Funduszy Strukturalnych. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych. Istnieją cztery Fundusze Strukturalne[3]:

-         Europejski Fundusz Społeczny (EFS),

-         Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR),

-         Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR),

-         Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FIOR).

Fundusze te uzupełnione są przez Fundusz Spójności, który traktowany jest jako instrument polityki strukturalnej.

Fundusze powinny przyczyniać się, każdy zgodnie ze szczegółowymi przepisami regulującymi jego działalność, do osiągnięcia Celów 1,2 i 3[4]:

-         Cel 1: EFRR, EFS, Sekcja Orientacji EFOiGR i FIWR,

-         Cel 2: EFRR i EFS,

-         Cel 3: EFS.

FIWR wspiera działania strukturalne w sektorze rybołówstwa poza regionami Celu 1, zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 1263/1999/WE z 21 czerwca 1999 r. w sprawie Finansowego Instrumentu Wspierania Rybołówstwa. Sekcja Orientacji EFOiGR przyczynia się do osiągnięcia Celu 2, zgodnie z rozporządzeniem nr 1257/1999/WE.

Fundusze przyczyniają się do finansowania inicjatyw Wspólnotowych oraz wspierania działań innowacyjnych i pomocy technicznej.

Działania w zakresie pomocy technicznej prowadzone są w ramach programowania określonego w art. 13-27 lub z inicjatywy Komisji, zgodnie z art. 23[5].

Pozostałe środki budżetu Wspólnoty, które mogą zostać wykorzystane dla osiągnięcia Celów określonych w art. 1, to w szczególności środki alokowane na inne działania strukturalne oraz Fundusz Spójności.

Komisja i państwa członkowskie zapewniają zgodność projektów Funduszy z innymi politykami wspólnotowymi - w szczególności w obszarze zatrudnienia, równego traktowania kobiet i mężczyzn, polityki społecznej i szkolenia zawodowego, wspólnej polityki rolnej, wspólnej polityki w zakresie rybołówstwa, transportu, energii i sieci transeuropejskich - jak również uwzględnienie wymogów ochrony środowiska przy określaniu i wdrażaniu projektów Funduszy.

EBI współpracuje przy osiąganiu celów określonych w art. 1, zgodnie z procedurami określonymi w jego statucie.

Inne dostępne instrumenty finansowe, które mogą przyczyniać się, zgodnie ze szczegółowymi przepisami określającymi ich funkcjonowanie, do osiągnięcia Celów, o których mowa w art. 1, obejmują Europejski Fundusz Inwestycyjny oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) (pożyczki, gwarancje), zwane dalej „innymi instrumentami finansowymi”[6].

Fundusze pomocowe dostępne w Polsce dla przedsiębiorstw, rolników, studentów, nauczycieli, organizacji samorządowych i społecznych są podzielone według następującego klucza - odbiorca, dla którego jest kierowany program oraz cel jaki ma spełniać dany program.

---

[1] D. Zarzecki (red.), Czas na pieniądz, Zarządzanie Finansami, klasyczne zasady – nowoczesne narzędzia, Szczecin 2002, s. 343.
[2] http://www.funduszestrukturalne.gov.pl (dostęp: 19.04.2012)
[3] D. Zarzecki (red.), Czas na pieniądz …, op. cit., s. 343.
[4] A. Jankowska, T. Kierkowski, R. Knopik, Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej, C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 26.
[5] Rozporządzenie rady z 21 czerwca 1999 r. wprowadzające ogólne przepisy dotyczące Funduszy Strukturalnych (1260/1999/WE).
[6] A. Jankowska, T. Kierkowski, R. Knopik, Fundusze Strukturalne…., op. cit., s. 26.

Miejsce priorytetów i zadań samorządu w Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych

Kluczowym zadaniem władz gminy Osiek jest zapewnienie jej mieszkańcom pełnej integracji społecznej i wysokiego poziomu życia, możliwości zaspokajania wszystkich potrzeb oraz skutecznego zapobiegania i rozwiązywania problemów społecznych z wykorzystaniem potencjału tkwiącego w środowisku lokalnym. Zgodnie z myślą nowocześnie rozumianej polityki społecznej polegać ma to nie tylko na pomocy materialnej, ale także w dużej mierze na stworzeniu możliwości i warunków do rozwoju we wszystkich dziedzinach życia.  Ważną kwestią jest uwzględnienie osób wykluczonych społecznie, które z różnych przyczyn nie włączają się w szereg przemian podnoszących warunki życiowe społeczności lokalnej.

Podstawowym warunkiem poprawy tego stanu rzeczy i skutecznym przeciwdziałaniem negatywnym zjawiskom społecznym, jest podwyższanie świadomości mieszkańców gminy na temat głównych przyczyn i skutków tych zjawisk. Konieczne jest nakreślenie zasad i możliwości zapobiegania ich powstawaniu.

Sfera społeczna wymaga wsparcia finansowego, które umożliwi realizację usług publicznych na zadawalającym poziomie. Zakres zadań związanych ze sferą społeczną oddziałującą na standard życia mieszkańców jest bardzo szeroki. Cel strategiczny powinien być realizowany poprzez działania z zakresu: edukacji, kultury, opieki zdrowotnej i społecznej. Za cel strategiczny uznaje się „poprawę warunków życia i funkcjonowania mieszkańców, z troską o los osób wykluczonych społecznie i zagrożonych takim wykluczeniem”. Celem Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych są działania długofalowe i długookresowe, polegające na inwestycji w kapitał ludzki, system edukacji, poprawę sytuacji materialnej, działania na rzecz poprawy rynku zatrudnienia mające powiązania ze wzrostem przedsiębiorczości. Kompleksowa pomoc osobom z problemami społecznymi powinna się opierać na profilaktyce, systematycznym monitorowaniu sytuacji społecznej i wczesnym reagowaniu w razie piętrzących się kłopotów.

Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najważniejszych elementów każdego postępowania diagnostycznego mającego określić zasadnicze problemy i ewentualne kierunki ich rozwiązania. W Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wyodrębniono siedem obszarów operacyjnych, które zostały uznane za priorytetowe w cel realizacji celu strategicznego. Do celów operacyjnych należą:

1. Wsparcie rodzin dotkniętych ubóstwem oraz identyfikowanie jego przyczyn i ograniczenie tego zjawiska.
2. Przeciwdziałanie bezrobociu oraz łagodzenie jego negatywnych skutków społecznych i aktywizacja lokalnego rynku pracy.
3. Zwalczanie problemu alkoholizmu, stworzenie zintegrowanego systemu pomocy osobom i rodzinom z problemem alkoholowym.
4. Stworzenie perspektyw dla dzieci i młodzieży. Doskonalenie i rozszerzenie form działalności oświatowo – wychowawczej w ramach edukacyjnych oraz bezpieczeństwa dzieci.
5. Działania na rzecz integracji osób niepełnosprawnych, starszych i przewlekle chorych.
6. Prewencja, profilaktyka oraz skuteczna walka z wszelkimi przejawami patologii społecznych.
7. Wzmocnienie oddziaływania  i intensyfikacja Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku.

Za grupy, których w największym stopniu dotykają lokalne problemy społeczne  należy uznać:

-          dzieci i młodzież oraz osoby z rodzin dotkniętych negatywnymi zjawiskami, które mają wpływ na funkcjonowanie rodziny takimi jak: alkoholizm, przemoc, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych itp. Należy podjąć działania zmierzające do stworzenia sprawnie działającego systemu wsparcia dla rodzin dysfunkcjonalnych;

-          bezrobotni, zwłaszcza z rodzin dotkniętych podwójnym bezrobociem, bez prawa do zasiłku, należy podjąć działania zmierzające do ponownego włączenia ich w życie gminy, a zwłaszcza na rynek pracy;

-          osoby młode, absolwenci, należy zadbać o ich czynne włączenie w życie społeczne gminy oraz przywiązanie do niej poprzez zachęty i ułatwiania przy poszukiwaniu pracy, zakładaniu własnej działalności gospodarczej;

-          niepełnosprawni – na terenie gminy należy zadbać o likwidację barier architektonicznych, a więc zapewnić niepełnosprawnym większą dostępność do obiektów użyteczności publicznej, istotna jest walka z wykluczeniem społecznym poprzez włączanie niepełnosprawnych w życie społeczno – gospodarcze gminy i w rozwiązywanie jej problemów;

-          osoby w wieku poprodukcyjnym, samotne i schorowane, należy zadbać o zapewnienie szeroko pojętej opieki medycznej, pielęgniarskiej, społecznej oraz pomocy w załatwianiu podstawowych spraw bytowych.

W Polsce od wielu lat można zaobserwować zubożenie pewnej części populacji. Corocznie coraz większy procent ludności znajduje się poniżej granicy ubóstwa. Dzieje się tak pomimo ogólnego wzrostu dochodów i wydatków w Polsce, a rozbieżność ta powoduje zwiększanie się stopnia zróżnicowania dochodowego w społeczeństwie. Ubóstwo jest złożonym zjawiskiem społecznym, powodowanym przez czynniki społeczno – ekonomiczne i demograficzne, a w szczególności przez problem bezrobocia. Często występuje w rodzinach wielodzietnych i niepełnych, w rodzinach gdzie jest osoba niepełnosprawna lub długotrwale chora. Ubóstwo jest więc wspólnym problemem, który w całej swej rozciągłości dotyka praktycznie wszystkie kategorie podmiotów korzystających z pomocy społecznej. Często prowadzi do rezygnacji z podstawowych dóbr – żywności, leków czy też przyborów szkolnych. Pogłębia to beznadziejność i tak już trudnej sytuacji, tym bardziej, że wzrastają potrzeby dodatkowych nakładów finansowych (korepetycje dla dzieci, bądź coraz droższe leki na zaleczenie nie leczonych dolegliwości).