Specjalny
Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich SAPARD
(Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) Program ten
powstał jako instrument pomocy dla dziesięciu krajów starających się o
członkostwo w Unii Europejskiej. W założeniu miał służyć procesom przekształceń
strukturalnych na wsi w krajach kandydujących. Realizacja programu miała
również przygotować instytucje i beneficjentów w tych krajach do korzystania z
instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej po przystąpieniu do Unii Europejskiej.
Podstawę prawną dla programu stanowiły akty prawne UE: Rozporządzenie Rady (WE)
nr 1268/99 z dnia 21 czerwca 1999 r. oraz Rozporządzenie KE (WE) nr 2222/2000 z
dnia 7 czerwca 2000 r.[1]
Program SAPARD został uruchomiony na
początku lipca 2002 r. i objął następujące działania:
-
Działanie 1. Poprawa przetwórstwa i
marketingu artykułów rolnych i rybnych
-
Działanie 2. Inwestycje w gospodarstwach
rolnych
-
Działanie 3. Rozwój i poprawa
infrastruktury obszarów wiejskich
-
Działanie 4. Różnicowanie działalności
gospodarczej na obszarach wiejskich
-
Działanie 6. Szkolenia zawodowe
-
Działanie 7. Pomoc techniczna
Polska
jest liderem wśród 10 krajów objętych programem SAPARD. Unijna pomoc dla Polski
w ramach tego programu w latach 2000-2006 wyniesie 168.683 mln euro rocznie[2], które mają
zostać przeznaczone w postaci dotacji, a więc pomocy bezzwrotnej przede
wszystkim na:
-
poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa i
przetwórstwa rolnego-spożywczego, zarówno na rynku krajowym i na rynku
międzynarodowym,
-
dostosowanie sektora rolno-spożywczego do
wymogów Jednolitego Rynku w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych oraz
jakościowych,
-
wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów
wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej oraz tworzenie warunków do
podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.
Ustalono,
że na poprawę przetwórstwa i marketingu produktów rolnych i rybnych przeznaczy
się 38% ogólnej puli środków przeznaczonych Polsce przez UE na realizację
programu SAPARD, na inwestycje w gospodarstwach rolnych 18%, na rozwój i
poprawę infrastruktury 28%, a 12% środków zostanie wykorzystana na utworzenie
miejsc pracy na wsi poza rolnictwem, np. w sektorze usług lub agroturystyce.[3] Wkład
ze strony Unii Europejskiej może wynieść nie więcej niż 75% ogółu sumy środków
publicznych, stanowiących źródło tych dotacji, podczas gdy pozostałe 25% to
wkład strony polskiej. Na ogół pomoc nie
przekracza 50%, w jednym przypadku tylko może być do
75%, gdy tereny są terenami proradzieckimi lub bardzo biedne.
O uzyskanie dotacji mogą ubiegać się:
-
zakłady przetwórcze, prywatne firmy na
inwestycje w przetwórstwie rolni-spożywczym,
-
rolnicy indywidualni na modernizacj ę
gospodarstw rolnych,
-
grupy producentów,
-
jednostki samorządu terytorialnego na inwestycje
poprawiające infrastrukturę wiejską,
-
wyspecjalizowane instytucje szkoleniowe, w tym
szkoły rolnicze,
-
szkoły wyższe i jednostki badawczo-rozwojowe.
Wszyscy oni
muszą sfinansować podejmowane przez siebie przedsięwzięcie objęte programem
SAPARD całkowicie ze środków prywatnych. Dopiero po zrealizowaniu
przedsięwzięcia i dokonaniu jego formalnego odbioru, inwestor może uzyskać
dotację ze środków funduszu, stanowiącego refundację części poniesionych przez
niego kosztów, kosztów kwalifikowanych. Źródłem pozyskiwania środków na
inwestycje, obok środków własnych inwestorów, są przede wszystkim kredyty
bankowe uzyskane w bankach prowadzących obsługę programu SAPARD.
|
Tabela 12. Liczba złożonych
wniosków o pomoc finansową SAPARD.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Województwa
|
Poprawa
przetwórstwa i market. art. rolnych i rybnych
|
Inwestycje w
gosp.
wach
rolnych
|
Rozwój i
poprawa
infrastruktury
obszarów
wiejskich
|
Różnicowanie
działalności
gosp. na
obszarach wiejskich
|
Suma
|
|
Świętokrzyskie
|
45
|
1495
|
360
|
350
|
2250
|
|
Warmińsko-
Mazurskie
|
101
|
433
|
260
|
485
|
1279
|
|
Wielkopolskie
|
278
|
1997
|
699
|
727
|
3701
|
|
Zachodniopomorskie
|
72
|
263
|
209
|
289
|
833
|
|
Razem kraj
|
1778
|
15586
|
6230
|
7504
|
31098
|
|
Źródło: ARiMR.
|
Ze
złożonych w Polsce ponad 31 tys. wniosków najwięcej wniosków zostało złożonych
w województwach mazowieckim, wielkopolskim, lubelskim i małopolskim a najmniej
w opolskim, lubuskim i zachodniopomorskim( tab.12).[4] Łącznie
zarejestrowano 27761 wniosków w tym:
-
Działanie 1 obejmuje 1516 wniosków
-
Działanie 2 obejmuje 14 551 wniosków
-
Działanie 3 obejmuje 15 926 wniosków
-
Działanie 4 obejmuje 5768 wniosków.
Zawieranie
umów z beneficjentami zakończyło się 15 sierpnia 2004 roku. ARiMR podpisała
24431 umów na łączną kwotę 4779 mln złotych w tym:
-
Działanie 1 obejmuje 1342 umów na kwotę 1681 mln
-
Działanie 2 obejmuje 13742 umów na kwotę 637,4
mln
-
Działanie 3 obejmuje 4493 umów na kwotę 2024 mln
-
Działanie 4 obejmuje 4854 umów na kwotę 437,1
mln.
Do
końca 2005 roku zostało wykorzystane ponad 3956 mln co stanowi 82,49%
wykorzystania limitów środków. Obecnie Polska jako jedyna z krajów UE
wykorzystała ponad 100% pomocy, jaką uzyskała w ramach programu SAPARD.[5]
[3]D. Czykier- Wierzba, Wsparcie obszarów Wiejskich w Polsce ze
środków programu SAPARD, Biuletyn informacyjny- Wspólnoty Europejskie nr 4
(139) 2003.
