SAPARD

Specjalny Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich SAPARD (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development) Program ten powstał jako instrument pomocy dla dziesięciu krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej. W założeniu miał służyć procesom przekształceń strukturalnych na wsi w krajach kandydujących. Realizacja programu miała również przygotować instytucje i beneficjentów w tych krajach do korzystania z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Podstawę prawną dla programu stanowiły akty prawne UE: Rozporządzenie Rady (WE) nr 1268/99 z dnia 21 czerwca 1999 r. oraz Rozporządzenie KE (WE) nr 2222/2000 z dnia 7 czerwca 2000 r.^[1]

Program SAPARD został uruchomiony na początku lipca 2002 r. i objął następujące działania:

-      Działanie 1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych

-      Działanie 2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych

-      Działanie 3. Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich

-      Działanie 4. Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich

-      Działanie 6. Szkolenia zawodowe

-      Działanie 7. Pomoc techniczna

Polska jest liderem wśród 10 krajów objętych programem SAPARD. Unijna pomoc dla Polski w ramach tego programu w latach 2000-2006 wyniesie 168.683 mln euro rocznie^[2], które mają zostać przeznaczone w postaci dotacji, a więc pomocy bezzwrotnej przede wszystkim na:

-      poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa i przetwórstwa rolnego-spożywczego, zarówno na rynku krajowym i na rynku międzynarodowym,

-      dostosowanie sektora rolno-spożywczego do wymogów Jednolitego Rynku w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych oraz jakościowych,

-      wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej oraz tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.

Ustalono, że na poprawę przetwórstwa i marketingu produktów rolnych i rybnych przeznaczy się 38% ogólnej puli środków przeznaczonych Polsce przez UE na realizację programu SAPARD, na inwestycje w gospodarstwach rolnych 18%, na rozwój i poprawę infrastruktury 28%, a 12% środków zostanie wykorzystana na utworzenie miejsc pracy na wsi poza rolnictwem, np. w sektorze usług lub agroturystyce.^[3] Wkład ze strony Unii Europejskiej może wynieść nie więcej niż 75% ogółu sumy środków publicznych, stanowiących źródło tych dotacji, podczas gdy pozostałe 25% to wkład strony polskiej. Na ogół pomoc nie

przekracza 50%, w jednym przypadku tylko może być do 75%, gdy tereny są terenami proradzieckimi lub bardzo biedne.

O uzyskanie dotacji mogą ubiegać się:

-      zakłady przetwórcze, prywatne firmy na inwestycje w przetwórstwie rolni-spożywczym,

-      rolnicy indywidualni na modernizacj ę gospodarstw rolnych,

-      grupy producentów,

-      jednostki samorządu terytorialnego na inwestycje poprawiające infrastrukturę wiejską,

-      wyspecjalizowane instytucje szkoleniowe, w tym szkoły rolnicze,

-      szkoły wyższe i jednostki badawczo-rozwojowe.

Wszyscy oni muszą sfinansować podejmowane przez siebie przedsięwzięcie objęte programem SAPARD całkowicie ze środków prywatnych. Dopiero po zrealizowaniu przedsięwzięcia i dokonaniu jego formalnego odbioru, inwestor może uzyskać dotację ze środków funduszu, stanowiącego refundację części poniesionych przez niego kosztów, kosztów kwalifikowanych. Źródłem pozyskiwania środków na inwestycje, obok środków własnych inwestorów, są przede wszystkim kredyty bankowe uzyskane w bankach prowadzących obsługę programu SAPARD.

Tabela 12. Liczba złożonych wniosków o pomoc finansową SAPARD. Województwa Działania Poprawa przetwórstwa i market. art. rolnych i rybnych Inwestycje w gosp. rolnych Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich Różnicowanie działalności gosp. na obszarach wiejskich Suma Dolnośląskie 77 389 324 463 1253 Kujawsko-Pomorskie 110 1234 376 328 2048 Lubelskie 110 1678 465 475 2718 Lubuskie 66 186 182 235 669 Łódzkie 141 1077 400 440 2058 Małopolskie 116 1028 557 785 2486 Mazowieckie 216 3718 650 554 5138 Opolskie 44 276 143 191 654 Podkarpackie 65 272 518 676 1531 Podlaskie 83 499 366 520 1468 Pomorskie 132 765 337 513 1747 Śląskie 132 276 384 473 1265

Województwa	Poprawa przetwórstwa i market. art. rolnych i rybnych	Inwestycje w gosp. wach rolnych	Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich	Różnicowanie działalności gosp. na obszarach wiejskich	Suma
Świętokrzyskie	45	1495	360	350	2250
Warmińsko- Mazurskie	101	433	260	485	1279
Wielkopolskie	278	1997	699	727	3701
Zachodniopomorskie	72	263	209	289	833
Razem kraj	1778	15586	6230	7504	31098

Źródło: ARiMR.

Ze złożonych w Polsce ponad 31 tys. wniosków najwięcej wniosków zostało złożonych w województwach mazowieckim, wielkopolskim, lubelskim i małopolskim a najmniej w opolskim, lubuskim i zachodniopomorskim( tab.12).^[4] Łącznie zarejestrowano 27761 wniosków w tym:

-      Działanie 1 obejmuje 1516 wniosków

-      Działanie 2 obejmuje 14 551 wniosków

-      Działanie 3 obejmuje 15 926 wniosków

-      Działanie 4 obejmuje 5768 wniosków.

Zawieranie umów z beneficjentami zakończyło się 15 sierpnia 2004 roku. ARiMR podpisała 24431 umów na łączną kwotę 4779 mln złotych w tym:

-      Działanie 1 obejmuje 1342 umów na kwotę 1681 mln

-      Działanie 2 obejmuje 13742 umów na kwotę 637,4 mln

-      Działanie 3 obejmuje 4493 umów na kwotę 2024 mln

-      Działanie 4 obejmuje 4854 umów na kwotę 437,1 mln.

Do końca 2005 roku zostało wykorzystane ponad 3956 mln co stanowi 82,49% wykorzystania limitów środków. Obecnie Polska jako jedyna z krajów UE wykorzystała ponad 100% pomocy, jaką uzyskała w ramach programu SAPARD.^[5]

---

^[1]   SAPARD: minrol.gov.pl.

^[2]   Biuletyn Informacyjny-Wspólnoty Europejskie nr 4 (139) 2003.

^[3]D. Czykier- Wierzba, Wsparcie obszarów Wiejskich w Polsce ze środków programu SAPARD, Biuletyn informacyjny- Wspólnoty Europejskie nr 4 (139) 2003.

^[4]   ARiMR, minrol.gov.pl

^[5]   Biuletyn Informacyjny-Wspólnoty Europejskie nr 4 (139) 2003.